Coniferen worden bruin of geel: 9 oorzaken, herstel en preventie

Schimmels en ziektes

Coniferen kunnen bruine naalden ontwikkelen door schimmels en ziektes, zoals Kabatina-schimmel, Seiridium-kanker, wortelrot en roestschimmel. Deze ziekteverwekkers verstoren de sapstroom, beschadigen cellen en verhinderen de opname van water en voedingsstoffen, wat leidt tot verkleuring en afsterving van de naalden.

Kabatina-schimmel:

• Herkenbaar aan grijze tot bruine vlekken op jonge scheuten, met kleine zwarte sporen.

• De schimmel infecteert de scheuten en verstoort de sapstroom, waardoor de cellen afsterven en de scheuten eerst grijs en vervolgens bruin verkleuren. Uiteindelijk sterven ze af.

• Vooral actief in het voorjaar en de herfst, wanneer vochtige omstandigheden de verspreiding bevorderen.

• Kan leiden tot afsterven van scheuten en bij ernstige infectie verzwakt de plant aanzienlijk.

Seiridium-kanker:

• Veroorzaakt ingezonken, langwerpige beschadigingen op takken en stam, vaak met harsafscheiding.

• De schimmel belemmert de sapstroom waardoor de naalden boven de infectie geen voedingsstoffen en vocht meer krijgen. Dit leidt tot uitdroging en bruine verkleuring, waardoor de haagplant uiteindelijk afsterft.

• Kan het hele jaar door optreden, maar infecties nemen toe bij warm en vochtig weer.

• Zonder behandeling kan de plant geleidelijk afsterven, vooral bij meerdere infectiehaarden.

Wortelrot (Phytophthora):

• Wortels rotten en verkleuren bruin tot zwart; de plant vertoont verwelking.

• Aangetaste wortels verstikken en kunnen geen water en voedingsstoffen opnemen. Hierdoor worden de naalden eerst geel door voedingsgebrek, waarna ze uitdrogen, bruin verkleuren en afvallen.

• Vooral actief in natte en warme periodes, waar een vochtige bodem de verspreiding van de schimmel bevordert.

• Zeer ernstig; snelle interventie is noodzakelijk om plantverlies te voorkomen, aangezien de wortelschade vaak onomkeerbaar is. 

Roest (Didymascella thujina):

• Aangetaste naalden verkleuren eerst geel en later bruin. Met het blote oog zijn bruine tot zwarte sporenhoopjes zichtbaar.

• De schimmel tast de naaldcellen aan en breekt het bladgroen af, waardoor de naalden hun groene kleur verliezen en geel worden. Naarmate de infectie vordert, sterven de naalden af en kleuren ze bruin.

• Symptomen verschijnen tegen het einde van de zomer, wanneer de sporen rijp zijn en de infectie zich verspreidt.

• Vooral gevaarlijk voor jonge thuja’s, die volledig kunnen afsterven bij zware infecties. Behandel de plant op tijd om afsterving te voorkomen.

Herstel 

Bestrijd de schimmels met milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen zoals neemolie (Azadirachta indica) en zwavel. Snoei aangetaste delen ruim weg met een scherpe, schone snoeischaar en verwijder het snoeiafval om verspreiding te voorkomen. Creëer een goede waterbalans door tijdens droge periodes een tot twee keer per week 10 tot 15 liter water per meter haag te geven als de grond droog aanvoelt.

Verbeter de drainage bij een drassige bodem (waar het water niet in wegzakt) door de grond los te maken en grind of organisch materiaal zoals compost toe te voegen.  Zorg voor goede luchtcirculatie rond de plant door hem twee keer per jaar te snoeien. Versterk de plantweerstand met organische compost.

Afhankelijk van de ernst duurt het enkele weken tot maanden voordat de conifeer nieuwe, gezonde naalden ontwikkelt. Blijft de verkleuring zichtbaar of verslechtert de conditie van de plant, schakel dan een specialist in.

Vorstschade

Vorstschade ontstaat wanneer coniferen worden blootgesteld aan strenge vorst (meer dan - 20 graden Celsius), wat leidt tot bevriezing van het plantweefsel. Dit veroorzaakt celbeschadiging, waardoor naalden uitdrogen en bruin verkleuren. Deze schade treedt voornamelijk op in de wintermaanden en vroege lente, wanneer de temperaturen onder het vriespunt dalen. De ernst varieert; lichte schade herstelt vaak vanzelf, maar bij zware schade kan de plant verzwakken of afsterven.

Herstel 

Verwijder in het voorjaar de beschadigde en bruine takken met een scherpe, schone snoeischaar. Dit stimuleert nieuwe groei en voorkomt verdere verspreiding van ziekten. Voorkom vorstschade door de coniferen tijdens strenge vorstperioden in te pakken met ademend materiaal, zoals jute of vliesdoek. Het kan enkele weken tot maanden duren voordat je verbetering ziet.

Raadpleeg een specialist als de conifeer na deze periode geen tekenen van herstel vertoont of als de schade zich uitbreidt.

Verkeerde snoei

Verkeerd snoeien veroorzaakt bruine naalden en schade aan coniferen. Te ver terugsnoeien (verder dan het groene, levende gedeelte) laat kale takken achter die niet meer uitlopen. Snoeien buiten het seizoen, zoals in de late herfst, verzwakt de plant doordat herstel voor de winter uitblijft, terwijl snoeien tijdens hitte en droogte extra stress veroorzaakt en uitdroging verergert. Aangetaste delen sterven af door gebrek aan energie, wat bruine verkleuring veroorzaakt. De ernst hangt af van de schade; lichte aantasting herstelt, maar diep gesnoeide coniferen blijven kaal.  

Herstel 

Snoei beschadigde takken terug tot op het groene gedeelte om hergroei te stimuleren. Gebruik een scherpe, schone snoeischaar om verdere beschadiging te voorkomen. Bemest na het snoeien met organische mest voor sneller herstel. Snoei niet verder terug dan het groene, levende gedeelte van de plant. Snoei tussen eind mei en september op bewolkte dagen met voldoende vochtigheid om de plant gezond te houden.

Waarom worden coniferen geel?

Coniferen worden geel door een tekort aan voedingsstoffen, problemen met de bodem, weersinvloeden en ziektes en plagen. Deze vier veelvoorkomende problemen verschillen in ernst, van mild en tijdelijk tot ernstig en zelfs dodelijk voor de plant.

Voedingsstoffentekort

Een tekort aan magnesium, kalium en stikstof, veroorzaakt gele naalden bij coniferen. Magnesium en kalium helpen bij het vasthouden van bladgroen en voorkomen vergeling van de naalden. Stikstof stimuleert de aanmaak van chlorofyl, wat essentieel is voor fotosynthese (energie uit zonlicht) en de diepgroene naaldkleur. Dit probleem ontstaat vooral in de zomer, wanneer de voedingsbehoefte van de plant toeneemt. Langdurig tekort verzwakt de conifeer en maakt deze vatbaarder voor ziekten en plagen.

Herstel 

Dien bij een magnesiumtekort de meststof kieseriet toe, bij een kaliumtekort patentkali en bij een stikstoftekort bloedmeel of organische mest. Strooi de mest gelijkmatig rond de basis van de conifeer en werk het lichtjes in de grond. Geef bij droogte extra water om de opname van voedingsstoffen te bevorderen. Binnen enkele weken moeten de naalden hun groene kleur terugkrijgen. Blijven de gele of bruine plekken zichtbaar of verslechtert de conditie van de plant, roep dan de hulp in van een specialist.

Bodemproblemen

Bodemproblemen, zoals verzilting en verzuring, verstoren de opname van water en voedingsstoffen, wat leidt tot gele naalden. Verzilting ontstaat door zoutophoping in de bodem, vooral in kustgebieden of bij langdurige droogte, en veroorzaakt uitdroging van de wortels.

Verzuring, veroorzaakt door zure neerslag of intensief gebruik van kunstmest, verlaagt de pH en belemmert de opname van essentiële voedingsstoffen. Coniferen groeien het best in licht zure tot neutrale grond (pH 5,5-7,0). Zonder ingrijpen verzwakken ze en sterven ze uiteindelijk af.

Herstel 

Spoel verzilte grond door overvloedig water te geven (20-30 liter per meter) en zouten weg te spoelen. Herstel verzuring door een geschikte kalkmeststof toe te voegen en de pH te verhogen. Voer een bodemanalyse uit om de exacte behoeften te bepalen. Afhankelijk van de ernst duurt herstel enkele weken tot maanden. Blijft de conifeer achteruit gaan, schakel dan een specialist in.

Weersinvloeden

Weersomstandigheden kunnen gele naalden veroorzaken bij coniferen. Sterke wind in de herfst of de lente kan de naalden uitdrogen en takken beschadigen, wat resulteert in naaldverkleuring. Intense zonnestraling in de zomermaanden kan de naalden verbranden, wat zich uit in gele of bruine verkleuring. Vorst, sneeuw en hagel kunnen in de winter de takken beschadigen en naalden laten breken, wat eveneens tot verkleuring leidt. Deze symptomen vereisen onmiddellijke aandacht om verdere schade te beperken.

Herstel 

Bescherm coniferen tegen extreme weersomstandigheden door schaduwdoeken te gebruiken tijdens hete periodes en vliesdoek of jute tijdens vorstperiodes. Bescherm de planten tegen harde wind met windschermen. Snoei beschadigde takken met scherp, schoon gereedschap weg om infecties te voorkomen. Breng rond de basis van de planten een mulchlaag van 5 centimeter aan van compost of houtsnippers om vocht vast te houden en temperatuurschommelingen te minimaliseren.

Ziektes en plagen

Ziektes en plagen kunnen gele naalden veroorzaken bij coniferen. Takluizen (Cinara cupressi), spintmijten (Tetranychidae) en volwassen taxuskevers (Otiorhynchus sulcatus) voeden zich in het voorjaar en de zomer met het sap in de naalden, wat leidt tot vergeling.  Neem direct actie om verdere schade te beperken.

Herstel 

Takluizen bestrijd je met natuurlijke vijanden zoals lieveheersbeestjes of met een oplossing van water en groene zeep. Volwassen taxuskevers bestrijd je met een speciale aaltjesval. Bestrijd spintmijten met een oplossing van water en groene zeep of met roofmijten. Afhankelijk van de ernst kan het enkele weken duren voordat de conifeer zich herstelt en nieuwe naalden ontwikkelt. Schakel een specialist in als de aantasting aanhoudt of de plaag zich uitbreidt.

5 preventieve maatregelen tegen verkleuring van coniferen

Voorkom verkleuring van coniferen door een goede bodemkwaliteit, juist waterbeheer, bescherming tegen weersomstandigheden, ziekte- en plaagpreventie en correct onderhoud.

1. Bodemkwaliteit en voedingsstoffen bijhouden: Een gezonde bodem voorkomt voedingsstoffentekorten die kunnen leiden tot verkleuring van naalden. Gebruik organische meststoffen om de bodem te verrijken en de plantweerstand te verhogen.

2. Water beheren: Geef tijdens droge periodes 1 tot 2 keer per week 10 tot 15 liter per meter haag water. Voorkom wateroverlast door te zorgen voor een goede drainage. Deze manier van coniferen onderhoud voorkomt zowel uitdroging als wortelrot. Een mulchlaag van compost helpt bij het behoud van een vochtige bodem en het reguleren van de temperatuur.

3. Beschermen tegen weersomstandigheden: Bescherm jonge of kwetsbare coniferen met windschermen tegen harde wind, schaduwdoeken tegen felle zon of vliesdoek tegen vorst. Een beschutte standplaats draagt ook bij aan de bescherming tegen weersinvloeden en voorkomt verkleuring van de naalden.

4. Ziektes en plagen voorkomen: Gebruik bij het snoeien schoon en scherp gereedschap om ziektes en plagen te voorkomen. Zorg voor een goede luchtcirculatie in de plant en een evenwichtige waterbalans. Inspecteer de plant regelmatig op tekenen van ziektes en plagen. Zet bij aantasting biologische bestrijdingsmiddelen of natuurlijke vijanden in.

5. Snoeien: Snoei de conifeer minimaal één keer per jaar, in mei of juni, en afhankelijk van de soort een tweede keer in september. Vermijd snoeien tot op het kale hout, omdat coniferen hier moeilijk van herstellen. Snoei niet bij hitte of vorst omdat dit de plant kan verzwakken. Gebruik altijd schoon en scherp gereedschap om de kans op ziektes te minimaliseren.